جلسه ششم درس فنون تجزیه و تحلیل سیستم ها با موضوع جمع آوری اطلاع

جلسه ششم درس فنون تجزیه و تحلیل سیستم ها با موضوع جمع آوری اطلاعات از طریق پرسشنامه و طرا حی نرم افزار کاربردی به صورت تیمی

جمع آوری اطلاعات با روش تعاملی جلسه ششم درس  فنون تجزیه و تحلیل سیستم ها با موضوع جمع آوری اطلاعات از سه تکنیک جمع آوری اطلاعات به روش تعاملی روش مصاحبه در جلسه قبل توضیح داده شد ودر جلسه ششم دو تکنیک باقی مانده یعنی پرسشنامه و طرا حی نرم افزار  کاربردی به صورت تیمی تدریس گردید .

در ابتدای جلسه ،مراحل تهیه  پرسشنامه توسط یکی از دانشجویان بنام  سرکار خانم رحمتی  از طریق اسلاید ارائه گردید که اسلاید فوق را می توانید از اینجا دانلود(حجم 152KB) کنید.جمع آوری اطلاعات

در ادامه استاد نوری بحث های تکمیلی تکنیک جمع آوری اطلاعات از طریق

پرسشنامه وهمچنین طراحی نرم افزار کاربردی به صورت تیمی را تدریس نمودند که فایل صوتی و متنی (pdf) جلسه فوق را می توانید از آدرس ذیل دانلود نمائید و یا بیشتر بخوانید را کلیک نمائید.

دانلود فایل صوتی جلسه ششم با موضوع جمع آوری اطلاعات با روش تعاملی(حجم 8406KB)

دانلود فایل متنی (pdf) جلسه ششم با موضوع جمع آوری اطلاعات با روش تعاملی (حجم163KB)

پرسشنامه

* چه زمانی از پرسشنامه استفاده میشود؟

  • · زمانی که اعضاء سازمان پراکنده هستند:

منظور از پراکندگی این است که اعضاء سازمان ( مدیران،کارکنان، هیئت مدیره،سهام داران و…) و حتی مشتریان ممکن است در مناطق مختلف کشور و یا حتی دنیا پراکنده باشندو امکان اینکه همه این افراد را در یک زمان و مکان خاص دور هم جمع کرد تا بتوان با آنها مصاحبه و بصورت تیمی کار کرد نباشد.بنابراین لازم است که ما پرسشنامه ها را بین افراد پراکنده در مکان ها و زمان های مختلف توزیع کنیم.

  • · زمانی که می خواهیم از تعداد زیادی از افراد اطلاعات جمع آوری کنیم و دامنه پروژه وسیع است.
  • · زمانی که میخواهیم اطلاعات اولیه را راجع به موضوع جمع آوری کنیم.

به عنوان مثال برای اینکه ببینیم سیستم در چه وضعیتی است ، یک پرسشنامه ارئه می دهیم که بدانیم سیستم خوب کار میکند یا بد؟ افراد از آن راضی هستند؟ دارای چه اشکالاتی می باشد؟ یعنی میخواهیم اطلاعات اولیه ای جمع آوری کنیم که بوسیله آن بتوانیم پروژه اصلی را جمع آوری و تعریف کنیم و در کل می خواهیم یک کار اکتشافی انجام دهیم.

برای این منظور شاید نیاز داشته باشیم که از چند پرسشنامه اولیه استفاده کنیم.

* سوالات باز و بسته:

مقایسه سوالات باز و بسته تقریباً مانند بحث مصاحبه است ، لذا برای مطالعه بیشتر به این مبحث مراجعه نمایید.

* ساختار پرسشنامه و زبان آن :

  • · ساده بودن: استفاده از زبانی قابل فهم و بدون کلمات ابهام دار و ایهام دار و اینکه پاسخ دهنده دو معنی را از کلمات و جملات شما درک نکند.

یعنی روان باشد و همه افراد برداشت یکسانی از آن داشته باشند. منظور اینکه زمانی که پرسش را طرح میکنیم ، از ضرب المثل ، ایهام ، استعاره و … استفاده نشود و باید از زبان رسمی و ساده استفاده شود.

  • · مشخص و ساده باشد.
  • · عاری از تعصب و جهت گیری باشد:
  • · این موضوع در طراحی پرسشنامه و حتی مصاحبه بسیار مهم است. به عنوان مثال خبرنگاری از شما میپرسد: شما در انتخابات شرکت میکنید. چرا؟ (و یا بلعکس) ، که این خبرنگار درواقع با طرح این نوع سوال جهت گیری می کند.
  • · در سازمان نیز به همین ترتیب است؛ ما ارزش ها و قضاوت ها ، نگرش ها و تعصبات خود را نباید در پرسشنامه دخالت دهیم.
  • · محرک نباشد.
  • · ترقیب کننده و تشویق کننده به جهت خاصی نباشد. یعنی ما باید سوالات را طوری طراحی کنیم که اجازه دهیم پاسخ دهنده خود پاسخ دهد و پاسخ خود را بیان کند و نه آن چیزی که ما می خواهیم.
  • · از نظر فنی دقیق باشد و از لحاظ تخصصی درست طراحی شود.

به عنوان مثال زمانی که میخواهیم برای تجزیه و تحلیل سیستم پرسشنامه ای طراحی کنیم باید عبارات تخصصی ، زبان تخصصی و موارد فنی را دقت کنیم و اطلاعات تخصصی را به صورت کوتاه توضیح دهیم و توضیح دهیم که منظورمان چیست.

  • · پرسشنامه را باید هم به لحاظ تخصصی درست طراحی کنیم و هم پاسخگویان تخصص و سطح لازم را برای پاسخ به این سوالات داشته باشند.( از لحاظ فنی ، تخصصی ، تحصیلات ، شخصیتی و محیط سازمان)
  • · مقیاس های سنجش

ما میتوانیم در طراحی پرسشنامه از دو مقیاس استفاده کنیم و معمولاً از هر دو مقیاس هم استفاده میشود. یعنی یک پرسشنامه از لحاظ مقیاس اندازه گیری شامل دو دسته سوالات است:

1-  اسمی Nominal

2-  فاصله ای Interval

* مقیاس های اسمیNominal Scales:

مقیاس اسمی برای طبقه بندی سوالات است ؛ سوالات طبقه بندی شده، سوالاتی که پاسخ طبقه بندی شده دارند. این سوالات قابلیت اندازه گیری کمی دارند و نتایج حاصل از پاسخ این سوالات معمولاً با هم جمع می شوند. یعنی کارهای تحلیلی زیادی نمیشود بر روی آنها انجام داد . مثلاً نمی شود از آنها میانگین، واریانس و انحراف معیار گرفت و کارهای تحلیلی آماری نمیشود بر روی آنها انجام داد و فقط میتوان آنها را جمع زده و طبقه بندی کرد.

مثال : زن یا مرد ، بلی یا خیر ، میزان تحصیلات ، سطوح سنی مختلف و یا مثال ذکر شده در صفحه 33 اسلاید.

* مقیاس های فاصله ای Interval Scales:

  • · زمانی استفاده می شوند که فاصله بین پاسخ ها برابر است.
  • · این مقیاس ها صفر مطلق ندارند. مانند دما ، میزان رضایت و مثال صفحه 34 اسلاید.

- تفاوت مقیاس فاصله ای با مقیاس نسبی در همین جاست که مقیاس نسبی صفر مطلق دارد و مقیاس فاصله ای ندارد، بنابراین مقیاس نسبی در کارهای ما خیلی معنی دار نیست و اصلاً وجود ندارد.

*   نکته: یکسری مسائل رفتاری و روانشناختی در پرسشنامه ها وجود دارد که ما باید سعی کنیم آنها را از بین ببریم :

  • · تساهل و تسامح: افراد گرایش به دادن پاسخ های مثبت دارند.
  • · گرایش به متوسط: افراد همه چیز را متوسط حساب می کنند.

اثر هاله ای: به این معنی است که افراد تحت تأثیر یک ویژگی قرار گیرند و بقیه ویژگیها را با توجه به آن قضاوت میکنند.

*  حالا ببینیم این موارد در پرسشنامه چگونه است و چطور میتوان جلوی آن را گرفت:

  • برای حل این مسئله که افراد گرایش به مثبت دارند باید متوسط را از پرسشنامه حذف کنیم.
  • برای حل گرایش به متوسط باید هم متوسط را حذف کنیم و هم طیف پاسخ ها را زیاد کنیم تا افراد ناگزیر به انتخاب یکی از گزینه های متمایل به یک طرف شوند.
  • برای حل اثر هاله ای سوالاتی با پاسخ های شبیه به هم که احتمال تأثیر گذاری در جواب های بعد را دارند کنار هم نیاوریم و یا میتوانیم سوالات را به شکل دیگر تکرار کنیم.( با یک جمله بندی و نحوه ی دیگر)

* روایی و اعتبار(پایایی) پرسشنامه:

  • هم باید پرسشنامه معتبر باشد و هم پاسخگو ها تا نتایج معتبر بگیریم. برای مثال در دنیای فیزیک برای وزن کردن از متر استفاده نمی شود.
  • علاوه بر استفاده از ابزار درست باید دقت داشته باشیم که ابزار ما درست بسنجد و دقیق باشد.

مثلاً اگر پرسشنامه را در روز پنجم یک ماه به یک نفر بدهیم و بیست و پنجم هم به همان نفر بدهیم دو پاسخ یکسان باشد و نتایج مختلفی به ما ارائه ندهد.

* طراحی دقیق پرسشنامه:

- باید قبل از اینکه پرسشنامه را به افراد اصلی بدهیم آن را به یک نمونه کوچکتر بدهیم تا جواب بدهند و اشکالات پرسشنامه را به ما بگویند و به ما بگویند سوالاتی که طراحی کردیم مناسبند یا نه.

- میتوانیم پرسشنامه را به افراد خبره، متخصص و صاحبنظردر آن موضوع  بدهیم. مثلاً زمانی که راجع به تجزیه و تحلیل سیستم و راجع به یک سیستم منابع انسانی کار میکنیم باید پرسشنامه را به افراد متخصص حوزه منابع انسانی بدهیم تا اشکالات پرسشنامه ی ما را بگیرند که ابزار سنجش معتبر و قابل اتکا باشد.

- در بعضی از موارد مانند رهبری ، رضایتمندی ، هوش ، IQ و… پرسشنامه های استاندارد طراحی شده است.

*طرح پرسشنامه

- پرسشنامه ای که طراحی میکنیم باید فضای کافی را برای پاسخ داشته باشد.

- دارای شکل و ظاهر مناسب طراحی شده باشد و همه صفحات آن با هم همسان و سازگار باشند.

- دارای مقدمه باشد.

مقدمه بسیار مهم است ولی نباید زیاد طولانی باشد و باید نهایت در 4 یا 5 خط خلاصه شود و بیان گردد که از کجاییم، چه کاری می خواهیم انجام دهیم و چگونه انجام میدهیم.

v  روش های مختلف توزیع پرسشنامه:

پستی، اینترنتی، الکترونیکی، به وسیله ایمیل و یا از طریق اینترانت سازمان و …

*  فواید توزیع پرسشنامه ها به طریق الکترونیکی:

- کاهش هزینه ها

- جمع آوری و ذخیره نتایج به صورت الکترونیکی

نظرات 0 + ارسال نظر
برای نمایش آواتار خود در این وبلاگ در سایت Gravatar.com ثبت نام کنید. (راهنما)
ایمیل شما بعد از ثبت نمایش داده نخواهد شد